Riobase: data gebaseerd rioolbeheer voor kleinere gemeenten

Riobase genomineerd voor WOW-prijs 2023

Riobase is genomineerd voor de WOW-prijs 2023. Ben je benieuwd waarom dit project zo bijzonder is en waarom zij geselecteerd zijn voor meest buitengewone samenwerking? Bekijk dan dit webinar.

Waar werken jullie aan? 

Een goed werkende riolering is van levensbelang. In Nederland ligt er zo’n 100.000 kilometer aan riolering met een totale vervangingswaarde van ongeveer 60 miljard euro. Een fors deel is aan het einde van zijn levensduur. Onder invloed van klimaatverandering en grootschalige werkzaamheden in de ondergrond (energietransitie) neemt de complexiteit van deze opgave toe. Daarnaast verlangt de huidige maatschappij een transparante inzet van overheidsmiddelen, ook voor effectief en efficiënt rioolbeheer.

Gemeenten en het waterschap zijn verantwoordelijk voor het beheer. De meeste rioolbeheerders werken tot nu toe op basis van hun kennis en expertise. Elk jaar is er een ander deel van de stelsels in de dertien Zeeuwse gemeenten aan de beurt voor onderhoud op basis van inspectiebeelden. 

Met Riobase hebben we (HZ University of Applied Sciences, de dertien Zeeuwse gemeenten, Evides Waterbedrijf en Waterschap Scheldestromen) ingezet op het verhogen van de kwaliteit van de taakuitoefening. Een grote gemeente als Rotterdam werkt al jaren risicogestuurd. Je gaat er dan vanuit dat je altijd op het riool kunt rekenen en alleen onderhoud pleegt als het echt nodig is. Dit scheelt onnodig werk en kosten. Zo’n risicogestuurde manier van werken is lastig voor kleine gemeenten, waar vaak één of twee mensen verantwoordelijk zijn voor het rioolbeheer. Zij zijn meestal geen specialisten en hebben te veel andere taken op hun bord om zich op het rioolbeheer te focussen. Uit een enquête onder Zeeuwse rioolbeheerders van een paar jaar geleden bleek dat ook zij zo snel mogelijk risicogestuurd willen gaan beheren. Dat is met Riobase dichterbij gekomen. 

Waar staan jullie met elkaar? 

We hebben in het project samen een systeem gemaakt waarmee we het rioolbeheer voor kleine gemeenten eenvoudiger, efficiënter en effectiever maken. Er is een raamwerk en een toolbox met instrumenten en technieken waardoor kleinere gemeenten ook op basis van risico’s en data hun rioolstelsels kunnen beheren. 

We zijn begonnen in twee gemeenten, hebben onze bevindingen daar gevalideerd bij twee andere gemeenten en het systeem vervolgens uitgezet bij de overige negen gemeenten. Op de achtergrond was de HZ steeds beschikbaar om te helpen waar nodig en om mee te denken. Het is een heel intensieve samenwerking, maar we hebben iedereen aangehaakt en zij zijn allemaal aangehaakt gebleven. De ontwikkelde kennis wordt daardoor echt gevaloriseerd. Momenteel denken we na hoe we het systeem verder kunnen ontwikkelen, actueel kunnen houden en uitzetten bij andere instanties en organisaties. 

Waarom verdienen jullie het om de WOW-samenwerkingsprijs te winnen? 

Riobase is een prachtig voorbeeld van praktijkgericht onderzoek: onderzoekers en studenten van een regionale kennisinstelling, alle Zeeuwse gemeenten, het waterbedrijf en het waterschap hebben samengewerkt om het beheer van het zo belangrijke rioolsysteem toekomstbestendig te maken.  

Door het Zeeuwse rioleringsstelsel als één geheel te zien, hebben we effectief en efficiënt beheer geborgd, ook (of juist) in kleinere gemeenten. Hierdoor voeren we niet alleen op uniforme. efficiënte en transparante wijze het rioolbeheer uit, maar kunnen we ook verder kijken naar innovaties en nieuwe technieken die het afvalwatersysteem verder verduurzamen en toekomstbestendig maken. 

Een prachtig extraatje is dat de opgedane kennis terugvloeit naar het onderwijs in de regio. Hiermee voorzien we de professionals van de toekomst van de meest actuele kennis.  

Wie werken er samen?

HZ University of Applied Sciences werkt intensief samen met het samenwerkingsverband SAZ+: de Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland, die bestaat uit Waterschap Scheldestromen, Evides Waterbedrijf en de dertien Zeeuwse gemeenten.