Samenvatting
Gemeenten uit Groningen, Fryslån en Drenthe verzamelden zich op dinsdag 4 juli in Assen voor de bijeenkomst ‘Op weg naar duurzame infra’, georganiseerd door de betrokken provincies, het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, gemeente Assen en Platform WOW.
Het Rijk, de medeoverheden en de markt hebben samen roadmaps ontwikkeld om de route naar klimaatneutrale en circulaire infra te bewegwijzeren. Nu is het zaak dat we als publieke opdrachtgevers ook echt samen aan de slag gaan.
Visueel verslag
Door Steven van Visueel Vergaderen
Downloads en nuttige informatie
Praktijkvoorbeelden en instrumenten
Hieronder staan de besproken praktijkvoorbeelden tijdens het World café. Een actueel overzicht van deze en andere projecten vind je op onze pagina met voorbeeldprojecten klimaatneutraal en circulair. De komende periode wordt dit overzicht uitgebreid met voorbeeldprojecten uit andere provincies.
1. Vervanging Oxena Brids bij Hempens x Roadmap Kunstwerken – Gemeente Leeuwarden & Rijkswaterstaat
De roadmap Kunstwerken bevat veel concrete maatregelen om bruggen, viaducten, onderdoorgangen, tunnels, damwanden en wegmeubilair te verduurzamen. Denk aan zoveel mogelijk vermindering van het gebruik van nieuw materiaal, het hergebruik van eigen objecten en producten, het recyclen van beton en staal en het toepassen van alternatieve materialen zoals hout en alternatieve betonmengsels. Durk Dijkstra lichtte op basis van het lopende project vervanging van de Oxena Brids bij Hempens toe hoe deze maatregelen op gemeentelijk niveau vorm kunnen krijgen. Hoe pakken zij het circulair ontwerpen van een brug aan? De gemeente zet al langer in op circulair bouwen: welke lessen zijn daarbij opgedaan en hoe worden die nu in dit project toegepast?
Durk Dijkstra (Gemeente Leeuwarden): durk.dijkstra2@leeuwarden.nl
Albert Manenschijn (Rijkswaterstaat): albert.manenschijn@rws.nl
2. Hergebruik asfalt op de Koailoane bij Ferwert x Roadmap Wegverharding – Gemeente Noardeast-Fryslân & Rijkswaterstaat
Deze tafel combineerde de roadmap Wegverharding met een praktijkvoorbeeld uit de gemeente Noardeast-Fryslân: een innovatieve proef met het hergebruik van asfalt op de Koailoane bij Ferwert. De keuze voor deze methode leidde tot minder kosten, materiaalgebruik en CO2-uitstoot, en maakte de inzet van asfaltbewapening overbodig. Wytze Hoeksma (Gemeente Noardeast-Fryslân) vertelde over hoe dit project tot stand kwam en wat het tot nu toe heeft opgeleverd. Miriam Frosi (RWS) lichtte toe welke andere ontwikkelingen we zien in de asfaltketen die het mogelijk maken om structureel op duurzaamheid te sturen bij aanbestedingen, zoals levensduurverlengende maatregelen en het sturen op een maximale MKI-waarde.
Wytze Hoeksma (Gemeente Noardeast-Fryslân): w.hoeksma@noardeast-fryslan.nl
Miriam Frosi (Rijkswaterstaat): miriam.frosi@rws.nl
3. Adviesloket SEB x Roadmap Weg-, Dijk- en Spoormaterieel – Movares x Rijkswaterstaat
Om de uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof op de bouwplaats te reduceren zet de roadmap Weg-, Dijk- en Spoormateriaal in op diverse maatregelen. Bijvoorbeeld elektrificatie van machines en voertuigen en overgaan op waterstof. Omdat deze transitie uitdagingen met zich meebrengt, heeft het Ministerie van I&W een Adviesloket opgericht om overheden te helpen bij de inkoop van Zero Emissie Bouwmaterieel. Je kan bij het Adviesloket terecht voor projectspecifieke vragen zoals welk inkoopinstrument te gebruiken, voor inzicht in subsidies en financieringsmogelijkheden en voor handvatten om als opdrachtgever een rol te spelen in het voorzien in laadinfrastructuur. Aan tafel zaten Ruud Nijland van het transitiepad WDSM, Marco Ubeda van het programma Schoon en Emissieloos Bouwen en Mieke van Eerten-Jansen van het Adviesloket. Zij namen ons mee in wat nu al kan als gemeente op het gebied van bijvoorbeeld minimumcontracteisen, het stimuleren van schonere diesels en gebruik van elektrisch materiaal.
Mieke van Eerten-Jansen (Adviesloket): mieke.van.eerten@movares.nl
Ruud Nijland (Rijkswaterstaat): ruud.nijland@rws.nl
Marco Ubeda (MinIenW, SEB): marco.ubeda@minienw.nl
4. Implementatie Aanpak DGWW + Dashboard monitoring Duurzaam GWW + Monitoringtool CO2 - CROW en Gemeente Enschede
Er is veel informatie beschikbaar over de strategie Klimaatneutrale en Circulaire infraprojecten en de doelstellingen die daarbij horen. KCI zet de stip op de horizon, het ‘wat’. We moeten nu vooral aan de slag! Maar hoe dan? Om invulling te geven aan duurzaamheid in GWW-projecten is de Aanpak Duurzaam GWW gelanceerd. Deze aanpak biedt handvatten om invulling te geven aan de KCI-doelstellingen. Hoever staat het met de ambities om de infrastructuur klimaatneutraal en circulair te maken? Duurzaam GWW heeft hiervoor met koplopers van gemeentes, provincies en waterschappen een Dashboard Monitoring ontwikkeld, dat op laagdrempelige wijze een helder beeld geeft van 6 duurzame KPI’s. De gemeente Enschede vertelde over de monitoringtool CO2 die zij hebben ingebouwd in hun calculatieprogramma. Zo kun je bij het maken van een kostenraming direct de CO2 meewegen.
Lauren van der Meer (CROW): lauren.vandermeer@crow.nl
Joost Fijneman (CROW): joost.fijneman@crow.nl
Sander Lubberhuizen (Gemeente Enschede): s.lubberhuizen@enschede.nl
5. Vervangen Gele stenen Binnenstad Groningen - Gemeente Groningen
Dit project betreft het vervangen van ongeveer 95.000 m2 gele stenen in het centrum van Groningen. Bij de aanbesteding van het eerste deel (circa 65.000 m2) lag de nadruk op het gebruik van emissiearme en emissievrije machines, middels een EMVI. De winnende aannemer had grote ambities op dit gebied, waardoor we in de loop der jaren veel ervaring hebben opgedaan met het werken met emissievrije machines.
Gert Dussel (Gemeente Groningen): gert.dussel@groningen.nl
6. Praktische voorbeelden van duurzaam asfalt - Gemeente Assen
Eugene Moreu, projectleider Ingenieursbureau, en Harry van der Giezen, beheeradviseur openbare ruimte, namen de deelnemers mee in hun verhaal over praktijkvoorbeelden waarin het toepassen van duurzaam asfalt in de gemeente Assen de focus is. Wat komt hierbij kijken en waar loop je tegen aan? Ze vertelden over op welke wijze innovatie asfaltmengsels in bouwteams worden besproken en hoe duurzame asfaltmengsels in bestekken omschreven kunnen worden.
Eugene Moreu (Gemeente Assen): e.moreu@assen.nl
Harry van der Giezen (Gemeente Assen): h.giezen@assen.nl
7. Duurzame gunningscriteria, kleine moeite, best veel impact - Gemeente Emmen
Guido Kluck, adviseur Inkoop en Duurzaamheid voor de Gemeente Emmen, ging met de deelnemers in gesprek over de (on)mogelijkheden om op relatief eenvoudige wijze duurzame gunningscriteria in te passen in aanbestedingen in de GWW. Hoe stimuleer je emissiereductie of de toepassing van duurzamer asfalt of beton op basis van een eenvoudig gunningscriterium, met behulp van de Milieu Kosten Indicator? En hoe gebruik je de CO2 prestatieladder?
Guido Kluck (Gemeente Emmen): g.kluck@emmen.nl
8. Expeditie naar emissievrije asfaltset - Pioneering
De uitstoot van CO2, fijnstof en met name stikstof is een steeds groter wordend probleem bij de uitvoering van werkzaamheden aan onze infrastructuur en leefomgeving. Daarom hebben de provincies Overijssel, Gelderland, Drenthe, Flevoland, Groningen en Fryslân, Rijkswaterstaat samen met zo'n 20 marktpartijen onderzocht wat nodig is om gezamenlijk tot een emissievrije asfaltset te komen in Noordoost Nederland. Dit heeft geleid tot een samenwerkingsvorm die voor alle partijen veel kennis en inzichten heeft geleverd. De emissievrije asfaltset is er nog niet, desondanks zeggen alle betrokkenen dat de expeditie geslaagd is en krijgt het programma vervolg.
Jan Wienk (Pioneering): j.wienk@pioneering.nl
9. Maak kennis met Hans van Breeden (provincie Fryslân), Mariska Westers (provincie Groningen) en Gerrit Jansen (provincie Drenthe): hoe kunnen zij jou helpen?
Hans van Breeden, Mariska Westers en Gerrit Jansen helpen je graag verder met het realiseren van duurzame maatregelen voor het verminderen van de klimaatimpact van infraprojecten.
Hans van Breeden (provincie Fryslân): j.vanbreeden@fryslan.frl
Mariska Westers (provincie Groningen): m.westers@provinciegroningen.nl
Gerrit Jansen (provincie Drenthe): g.jansen@drenthe.nl
Samenwerkingspartners
